Terugblik
Online-symposium: Werkdruk in het onderwijs
Op donderdag 13 maart vond het online-symposium 'Werkdruk in het onderwijs' plaats. Met een goed gevulde groep deelnemers gingen we in gesprek over de grote problematiek van werkdruk in het onderwijs en verkenden we mogelijke oplossingen voor dit complexe vraagstuk. Lees hieronder een overzicht van het symposium.
Werkdruk
Wanneer belasting en belastbaarheid met elkaar in evenwicht zijn, spreken we van een gezonde werkdruk. Werkdruk hoeft niet vervelend te zijn, het maakt namelijk werk leuk en uitdagend, en kan zelfs de motivatie en prestaties verhogen. Het zorgt ervoor dat medewerkers zich betrokken en gemotiveerd blijven voelen. Wanneer er echter een disbalans is, kan er sprake zijn van ongezonde werkdruk, wat leidt tot stress, verminderende werkplezier en prestaties, en een uiteindelijk tot verzuim.
Meetinstrument
Om werkdruk te meten wordt er gebruik gemaakt van de Monitor Duurzame Inzetbaarheid (MoDI) met onder andere:
Workability Index
Ontwikkeld door het Finnish Institute of Occupational Health (2002) in een follow-up study met medewerkers in verschillende functies met vragen over:
- Fysieke en mentale belasting van het werk
- Gezondheid en vitaliteit
- 7 tot 49 punten - sterke voorspeller voor verzuim en arbeidsongeschiktheid
Werkdruk
Ontwikkeld door het Erasmus MC (2004) als onderdeel van de MoDI.
In de bovenstaande grafiek is te zien dat in vergelijking met andere sectoren, de werkdruk in het onderwijs vanaf 2018 tot en met het heden aanzienlijk is toegenomen.
Opbrengsten Ad Bergsma
Ad Bergsma, expert op het gebied van geluk in het onderwijs, psycholoog, docent, geluksonderzoeker en wetenschapsjournalist, deelde tijdens het online-symposium zijn visie op werkdruk in het onderwijs.
- Het is belangrijk om medewerkers en docenten te laten voelen dat ze ertoe doen. Ga regelmatig met hen in gesprek en blijf in contact. Houd daarbij rekening met hun persoonlijke situatie en bied waar mogelijk maatwerk. Wees tegelijkertijd transparant en onderbouwd als iets niet haalbaar is.
- Bij het organiseren van activiteiten: nodig mensen actief uit om mee te doen. Begin met een kleine, enthousiaste groep en breid dit geleidelijk uit (denk aan het 'Dancing Guy'-principe over leiderschap). Als iemand niet voor zichzelf wil deelnemen, vraag dan of ze het voor een ander willen doen – bijvoorbeeld als inspirerend voorbeeld voor leerlingen of collega’s.
- Door tijdens een intensieve les van 45 minuten een moment van ontspanning in te bouwen, bijvoorbeeld met een energizer, profiteert zowel de docent als de leerling.
- Benader uitdagingen, zoals werkdruk, niet als een algemeen probleem, maar kijk naar individuele oplossingen. Moedig mensen aan om zelf te experimenteren, bijvoorbeeld door vragen te stellen aan ChatGPT – als een vorm van reflectie of zelfhulp.
- De precieze oorzaak van de toegenomen uit de cijfers van Jan Plat over werkdruk is niet bekend. Mogelijk speelt mee dat het na de coronaperiode minder goed gaat met kinderen, wat de ervaren werkdruk kan verhogen.
Intervisie met deelnemers
Tijdens de intervisie met de aanwezigen gingen we in gesprek hoe werkdruk momenteel aangepakt wordt binnen de organisatie. Hieruit bleek dat er al mooie stappen gezet worden op het gebied van vitaliteit. Hieronder een aantal voorbeelden van stappen die gezet zijn.
- ''Binnen onze organisatie gebeurt veel op het gebied van vitaliteit, zoals yoga, een eigen sportfaciliteit en persoonlijke coaching. Ook zijn er vitaliteitsambassadeurs: enthousiaste collega's die anderen stimuleren gezonder te leven. Toch bereikt ons aanbod vaak dezelfde groep. Hoe maken we dit toegankelijker? Een mogelijke oplossing is een app die alle vitaliteitsactiviteiten overzichtelijk bundelt en deelname eenvoudiger maakt!''
- ''Om activiteiten beter te integreren is goed contact met leidinggevenden essentieel: samen kijken we naar haalbare manieren om vitaliteit te stimuleren en de aantallen te vergroten.''
- ''Vitaliteit is bij ons een breed thema met diverse activiteiten. Binnen de secundaire arbeidsvoorwaarden krijgen medewerkers de vrijheid om hierin hun eigen keuzes te maken. Zo kunnen ze hun budget inzetten voor bijvoorbeeld een fietsplan, museum- of bibliotheekabonnementen en streamingdiensten. Iedereen kan zo kiezen wat het beste bij hen past.''
- We bieden een breed pakket aan vitaliteitsactiviteiten, gefinancierd met Decentrale ArbeidsMiddelen (DAM-gelden). Dit omvat workshops over diverse vitaliteitsthema’s en de aanleg van een binnentuin met fruit, wat veel energie geeft. Daarnaast is er jaarlijks een persoonlijk budget: €100 voor vakinhoudelijke ontwikkeling en €200 voor vitaliteit. Binnen de werkgroep vitaliteit merken we soms vermoeidheid. Het zou waardevol zijn als docenten hier ook betaalde uren voor krijgen.
- We hebben een actieve werkgroep vitaliteit, vitaliteitscoaches en een breed aanbod aan activiteiten. Sportsessies en yoga zitten binnen een dag vol. Daarnaast heeft de afdeling Fysiotherapie een eigen vitaliteitsstudio geopend, met onder andere bewegings- en voedingsadvies. Er is veel enthousiasme over een applicatie voor mentaal welzijn.
Wat kan Bewegen Werkt voor jouw organisatie betekenen?
Werkdruk verlagen binnen jouw organisatie? Bekijk hoe wij kunnen ondersteunen.
- Ondersteunen bij het opstellen van een visie op vitaliteit en het vertalen hiervan in een
werkdrukplan. - Trainen van leidinggevenden in het kunnen voeren van vitaliteitsgesprekken met medewerkers
én met teams. - Aanreiken van informatie voor het uitvoeren van een behoeftepeiling onder medewerkers.
Trainen van medewerkers tot ambassadeur of VitaliteitsFan (ViFa); vergelijk de Vita Friends van
Deltion. - Uitvoeren van metingen, zoals de Monitor Duurzame Inzetbaarheid of een Preventief Medisch Onderzoek.
- Komen tot een vitaliteitsagenda, met bijv. workshops, trainingen, activiteiten en coaching.
